Odwrócona hipoteka – jak działa i co warto o niej wiedzieć?

Odwrócona hipoteka to usługa finansowa, która może być interesującym rozwiązaniem dla wielu emerytów. Dzięki niej, mogą oni poprawić swoją sytuację finansową. Jak na razie, ta metoda wciąż nie spotyka się z dużym zainteresowaniem ze strony banków. Na czym polega odwrócona hipoteka? Poznajmy jej definicję i sprawdźmy, czy warto skorzystać z tej usługi.

Sytuacja w sferze polskich emerytur od lat jest przedmiotem dyskusji. Najczęściej pojawiające się zarzuty w tej sprawie, to głównie wysokość świadczeń oraz sposób ich pobierania. Wielu przyszłych lub już obecnych emerytów zastanawia się często, jaki sposób będzie dobry, aby poprawić sytuację finansową w przypadku niskiej emerytury.

Mimo iż pożyczki dla emerytów cieszą się wysoką przyznawalnością, to nie każdego interesuje „życie na kredycie” aż do ostatnich dni. Ciekawym i przemyślanym rozwiązaniem dla emerytów jest tzw. odwrócona hipoteka – polecana szczególnie osobom po 62. roku życia. Na czym polega odwrócona hipoteka, jakie wiąże się z nią ryzyko, jakie warunki musimy spełnić, co musimy poświęcić i jak ją możemy uzyskać? Poznajmy odpowiedzi na te pytania.

Odwrócona hipoteka  czym jest i jak szybką ją można uzyskać?

Odwrócona hipoteka to usługa finansowa będąca rodzajem kredytu hipotecznego. Jej kluczową cechą jest to, że instytucje bankowe w zamian za prawo własności do nieruchomości zobowiązują się do końca życia klienta wypłacać mu systematycznie pieniądze. Jednocześnie, zachowuje on prawo do dożywotniego zamieszkania lokalu.

Dlatego odwróconą hipotekę możemy zdefiniować jako formę dożywotniej pożyczki, która udzielana jest pod zastaw nieruchomości. Co jednak kluczowe, odwrócona hipoteka nie jest typową sprzedażą nieruchomości, bo senior ma prawo w niej zamieszkiwać aż do swojej śmierci. Tym sposobem nie musi obawiać się o to, że straci dach nad głową. Co miesiąc otrzymuje także konkretną sumę pieniędzy od instytucji. Choć, równie dobrze może się zdecydować na jednorazową wypłatę większej kwoty (jednorazowa wypłata całej sumy z odwróconego kredytu należy do rzadkości).

Odwrócona hipoteka to nowa usługa finansowa na polskim rynku. Po raz pierwszy pojawiła się za sprawą stworzenia Ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym z dnia 23.10.2014 r. Jest ona odpowiedzią na wcześniej działające zapisy o rencie dożywotniej, zawarte w Kodeksie cywilnym. Często pojawiały się wówczas opinie, że są one krzywdzące dla osób starszych.

Na czym polega odwrócona hipoteka?

Odwrócona hipoteka polega na tym, że klient pobiera pewnego rodzaju zapłatę za swoją nieruchomość, która po jego śmierci trafia w posiadanie banku – a ten może ją spieniężyć według własnych potrzeb. Spłata odwróconej hipoteki w całości następuje poprzez przejęcie własności nieruchomości i jej sprzedaż.

W praktyce proces przyznawania odwróconej hipoteki jest dość prosty. Przedstawia się następująco:

  1. Bank określa wartość naszej nieruchomości.
  2. Uzgadniane są warunki świadczenia z potencjalnym klientem.
  3. Jeśli obie strony przystaną na ustalenia negocjacji, wówczas podpisywana jest umowa.
  4. Po tym etapie bank staje się wierzycielem hipoteki ustanowionej w księdze wieczystej nieruchomości.
  5. Klient otrzymuje z góry określoną i podaną zawczasu do wiadomości kwotę wypłaconą jednorazowo w wyższej kwocie albo w formie ratalnej (co miesiąc).

Pamiętaj, że świadczeniobiorca pozostaje właścicielem swojej nieruchomości aż do śmierci. Ponadto posiada przywilej użytkowania lokalu w nieograniczonym wymiarze, również do końca swojego życia.

Co po śmierci świadczeniobiorcy?

Po śmierci świadczeniobiorcy, który zdecydował się na odwróconą hipotekę, bank powiadamia ewentualnych spadkobierców. W ciągu 12 miesięcy od śmierci klienta mają oni czas na spłatę zobowiązania – czyli wypłaconych dotychczas rat wraz z odsetkami i innymi umowymi kosztami. W ten sposób instytucja nie będzie już rościć prawa do przeniesienia prawa własności do nieruchomości.

Rozliczenie wypłaconej kwoty odwróconej hipoteki wraz z innymi opłatami, kredytobiorca może dokonać na trzy różne sposoby:

  • może je spłacić jeszcze za życia sam klient (to jest jego uprawnienie, a nie zobowiązanie),
  • mogą je spłacić spadkobiercy,
  • po 12 miesiącach od śmierci klienta, gdy kredyt nie zostanie spłacony, bank zgłosi oficjalne przeniesienie prawa własności do nieruchomości. Po sprzedaży nieruchomości instytucja inkasuje tylko sumę wypłaconych rat wraz z należnymi odsetkami w ramach odwróconej hipoteki. Pozostała część środków trafia do podziału między spadkobierców.

Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym chroni klientów w momencie, gdy łączna suma wypłacanych rat przewyższy wartość nieruchomości. W myśl jej zasad, bank nie ma prawa obciążać dodatkowymi kosztami spadkobierców lub samego klienta.

Cechy odwróconej hipoteki

  • możliwość mieszkania w nieruchomości aż do śmierci,
  • nieistotna jest zdolność kredytowa klienta,
  • polepszenie standardu życia,
  • dodatkowe źródło dochodu,
  • adresowana do każdego właściciela nieruchomości.

Odwrócona hipoteka a dożywotnie świadczenie pieniężne

Pojęcie odwróconej hipoteki i dożywotnych świadczeń pieniężnych nie jest tym samym. Dożywotnie świadczenia pieniężne udzielane są przez podmioty, które prowadzą działalność ubezpieczeniową. Zabezpieczenie interesów świadczeniobiorcy zachodzi więc wyłącznie w wymiarze cywilnoprawnym. Fundusz hipoteczny może zaprzestać wypłacania świadczenia, jeśli przeprowadzi, np. postępowanie upadłościowe. Nie jest też objęty restrykcyjnymi regulacjami prawnymi, które stanowią gwarancję wypłacalności. Inaczej jest w przypadku banków.

Największa różnicą jest jednak sformułowanie zapisów umowy, w kwestii dożywotniego świadczenia pieniężnego. Fundusz wprawdzie zobowiązuje się do dożywotniego wypłacania środków, ale świadczeniobiorca:

  • przenosi prawo własnościowe na rzecz nieruchomości, czyli w momencie podpisania umowy traci do niej wszelkie prawa.
  • osoba może jednak dożywotnio użytkować lokal, ale nie jest to już jego własność.
  • potencjalni spadkobiercy nie mogą wykupić hipoteki ani posiadać żadnych dodatkowych roszczeń do nieruchomości.

Dożywotnie świadczenia pieniężne są bardziej ryzykowne od odwróconej hipoteki, a ich opłacalność — zdaniem ekspertów — jest wątpliwa. Nie bez powodu jest to raczej mało popularna usługa.

Inne różnice:

  • W przypadku dożywotniego świadczenia, z chwilą śmierci świadczeniobiorcy ustają wszelkie wypłaty i prawa do danego lokalu.
  • Spadkobierca nie ma dalszych praw do świadczenia.

Zasady udzielania odwróconych kredytów hipotecznych

Najważniejsze zasady, jakie regulują kwestię udzielania odwróconej hipoteki, znajdują się w zapisach Ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Oto najważniejsze kwestie:

  • Z rozwiązania odwróconej hipoteki skorzysta każda osoba fizyczna,
  • Nie ma znaczenia wiek,
  • Warunek to posiadanie nieruchomości,
  • Świadczeniobiorca musi być właścicielem lub współwłaścicielem lokalu,
  • Nie jest przeprowadzana weryfikacja w BIK Biuro Informacji Kredytowej),
  • Odwrócona hipoteka może być udzielona tylko przez banki i instytucje kredytowe, które podlegają nadzorowi KNF (Komisja Nadzoru Finansowego),
  • Przed podpisaniem umowy bank musi pisemnie udzielić wszystkich niezbędnych informacji,
  • Bank może przekazywać środki comiesięczne lub jednorazowo.

Ile można dostać pieniędzy za odwróconą hipotekę?

W przypadku klasycznego kredytu hipotecznego kwota zobowiązania zależy od zdolności kredytowej, wkładu własnego, wysokości dochodów oraz innych ważnych czynników. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku odwróconej hipoteki.

Zasadniczo, maksymalna kwota odwróconej hipoteki zależy od wartości zabezpieczenia – czyli nieruchomości. Bank dokonuje jej dokładnej wyceny i na tej podstawie proponuje wysokość kredytu. Warto pozbyć się złudzeń, że wysokość przyznanego zobowiązania będzie dorównywać wartości nieruchomości. Najczęściej sięga on połowy tej kwoty. Przykładowo, w krajach Europy Zach. wynosi ok. 30.-40 proc. wartości zabezpieczonej nieruchomości w ramach odwróconej hipoteki.

Przykład: 60-letni Polak posiadający mieszkanie np. o wartości ok. 300 000 zł, może spodziewać się 150 tys. zł kredytu w jednorazowej racie lub 500-600 złotych w formie rat miesięcznych. Odwrócona hipoteka dla kobiet, niestety, będzie mniejsza, ze względu na statystyczny dłuższy wiek reprezentantek płci pięknej. Zatem 60-latka otrzyma miesięcznie nie więcej niż 500 zł raty kredytu.

Warto mieć na uwadze, że umowy zawierane z bankiem są tymczasowe. Jeśli zatem świadczeniobiorca będzie dalej żył po upływie daty zawartej w umowie świadczenie nie będzie już dalej wypłacane.

Jakie banki oferują odwróconą hipotekę?

Niestety polskie banki nie oferują klientom odwróconej hipoteki. Zamiast tego możemy skorzystać z rozwiązania, jakim jest renta dożywotnia, znajdująca się w ofercie funduszy hipotecznych.

Czy możemy liczyć na zmiany? Prawdopodobnie tak – jednak ciężko stwierdzić, kiedy banki wprowadzą ten produkt do swojej oferty. Jak na razie większość instytucji powołuje się na dość duże ryzyko dla samego kredytodawcy, ale i na brak odpowiednio wypracowanych nawyków wśród polskiego społeczeństwa.

Pamiętaj: renta dożywotnia nie jest tym samym, co hipoteka odwrócona – i nie podlega też Prawu bankowemu. Firmy oferujące takie rozwiązanie nie są kontrolowane przez KNF i funkcjonują wyłącznie według przepisów Kodeksu cywilnego.

Czy odwrócona hipoteka jest opłacalna?

Odwrócona hipoteka to dobry sposób na upłynnienie finansów gospodarstwa domowego u seniorów i osób na emeryturze. Co za tym idzie, z tej usługi najczęściej korzystają osoby bezdzietne lub niepowiązane finansowo ze swoimi dorosłymi, samodzielnymi dziećmi. Ich priorytetem jest przede wszystkim zwiększenie wpływów do domowego budżetu w obliczu skromnej emerytury.

Dlatego z rozwiązaniem tym wiążą się szanse, jak i zagrożenia. Odwrócona hipoteka może uchronić przed zawarciem bardziej zobowiązującego kredytu lub chwilówki. Dodatkowe środki z pewnością są pomocne i mogą poprawić sytuację finansową osób z niską emeryturą, umożliwiając np. zakup potrzebnych leków. Niestety sama wysokość wypłacanej sumy nie jest wysoka – i mieści się w granicach, ok. 500 zł miesięcznie.

Wydaje nam się, że odwrócona hipoteka będzie coraz popularniejszym rozwiązaniem w Polsce. Zanim jednak skorzystamy z tej usługi — warto rozważyć wszystkie za i przeciw. W przypadku odwróconej hipoteki właściciel nieruchomości otrzyma zaledwie ok. 50% wartości nieruchomości, rozłożone na miesięczne raty. Z kolei, przy sprzedaży hipoteki można uzyskać 90-100% wartości lokalu.

odwrócona hipoteka infografika
Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
5/5 - (3 votes)
Komentarze (0)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie zostanie nigdzie opublikowany

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie