Jak napisać podanie o umorzenie składki KRUS (wzór)? Oto krok po kroku!

KRUS – czyli Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego to podmiot odpowiedzialny za ubezpieczenie rolników. Niemniej jednak budzi ona sporo kontrowersji. Krążą bowiem opinie, że jest nieopłacalna i dodatkowo wykonuje identyczne zadania, co ZUS. Zdarza się również często, że gospodarz uwikłany jest w spore problemy finansowe i nie jest w stanie zapłacić składki. Jakie wyjścia ma do dyspozycji? Jednym z nich jest napisanie wniosku o umorzenie składki KRUS.

KRUS, czyli…

Jak już wspomnieliśmy KRUS to Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników. Te zaś regulowane jest ustawą z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników¹. Zgodnie z jej przepisami zadaniem KRUS jest, m.in.:

• Obsługa rolników w sprawach tyczących się ubezpieczenia społecznego i opłacania na nie składek,
• Przyznawanie oraz wypłata świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentownego, wypadkowego, chorobowego oraz macierzyńskiego,
• Prowadzenie działalności prewencyjnej ku upowszechnieniu zasad bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych,
• Likwidacja zagrożeń w miejscu pracy, a także życiu rolników,
• Prowadzenie dobrowolnej, nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej w przypadku osób z wykupionym świadczeniem KRUS, którzy zagrożeni są niezdolnością do pracy lub trwale/okresowo nie mogą pracować w gospodarstwie rolnym,

KRUS realizuje także wiele zadań na tle ogólnokrajowym, np.:

• Realizuje świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych,
• Wykonuje ubezpieczenia zdrowotne rolników, ale także członków ich rodziny, emerytów czy rencistów. Pełni tym samym na rzecz NFZ, rolę płatnika składek. Dokładnie powyższe przepisy reguluje ustawa z 27.08.2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz.1938 z późn. zm.)².

Dodatkowo – w ubezpieczeniu społecznym rolników, na odrębnych zasadach działają dwa typy ubezpieczenia:

• Emerytalno-rentowne – finansowane jest w dużej mierze z dotacji budżetowych, które uzupełnione są dochodami ze składek ubezpieczonych rolników,
• Wypadkowe, chorobowe oraz macierzyńskie – realizowane są z pomocą składek otrzymywanych od rolników, które gromadzone są w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz tego typu jest jednostką prawną, a funkcje prezesa z tego tytułu pełni Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników.

Składki na ubezpieczenie społeczne rolników – koszty oraz terminy ich opłacania

Każdy rolnik, który prowadzi gospodarstwo rolne posiada obowiązek uiszczania składek za wszystkie osoby znajdujące się w gospodarstwie i podlegające ubezpieczeniu! Podobnie, gdy jego działalność rolnicza prowadzona jest na rachunek kilku osób. Także wtedy spoczywa na nim powinność opłacania subsydium!

Co więcej – zgodnie z ustawą o ordynacji podatkowej z dnia 29.08.1997 roku, każde opóźnienie i każdy dzień zwłoki w spłacie generuje dodatkowe koszty. W tym przypadku, stopę procentową odsetek karnych ustala Minister Finansów. Więcej na temat wysokości dodatkowych kosztów odnajdziemy na stronie Ministerstwa Finansów. Analogicznie przepisy z 1.10.2009 roku mówią o tym, że składki na KRUS naliczane są w wymiarze miesięcznym! Chyba że, okres podlegania ubezpieczeniu jest krótszy niż miesiąc. Wówczas – każda składka obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni. Obejmują to zarówno ubezpieczenie:

• Emerytalno-rentowe – miesięczna wysokość składki równa się 10 proc. emerytury podstawowej. Z kolei, gdy gospodarstwo rolnika obejmuje obszar pow. 50 ha i więcej – rolnik opłaca składkę za siebie oraz dodatkowo za współmałżonka, w wysokości:

-12 proc. emerytury podstawowej (110 zł) – w przypadku gospodarstw rolnych do 100 ha,

-24 proc. emerytury podstawowej (219 zł) – w przypadku gospodarstw rolnych, powyżej 100 ha do 150 ha,

-36 proc. emerytury podstawowej (329 zł) – w przypadku gospodarstw, powyżej 150 ha do 300 ha,

-48 proc. emerytury podstawowej (438 zł) – w przypadku gospodarstw, powyżej 300 ha

Co ważne – osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą albo też współpracują przy jej prowadzeniu, składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe naliczana jest w podwójnym wymiarze składki podstawowej!³

• Wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie – miesięczna wysokość składki równa się 1/3 pełnej stawki. Tyczy się to zarówno osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą lub gospodarstwo rolne, powyżej 50 ha.

Kiedy rolnik może liczyć na umorzenie składki?

Płatnicy składek, którzy z powodu trudnej sytuacji finansowej nie mogą regularnie uiszczać wpłat mają możliwość dokonywać częściowych przedpłat – w tak sposób, by łączna kwota dokonanych wpłat, pokryła pełną wysokość składki w danym terminie. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników przewiduje także opcję dokonywania potrąceń na poczet zaległych składek, do których rolnicy są zobowiązani.

Jednak, gdy rolnik znajduje się w nieciekawej sytuacji materialno-bytowej, a z powodu niezapłaconych składek namnożyło się zadłużenie to nie pozostaje bez szans na rozwiązanie sprawy. Artykuł 41a ustawy o ubezpieczeniu społecznym przewiduje ulgi w opłacaniu składek. Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może:
1) odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części;
2) umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części⁴.

Co w przypadku całkowitej nieściągalności długu?

I w takiej sytuacji istnieje rozwiązanie! Tym razem z urzędu, rolnik ma możliwość umorzenia części lub całości należności z tytułu składek w momencie, gdy:

• w wyniku postępowania egzekucyjnego lub na podstawie posiadanych dokumentów
  stwierdzono, że dłużnik nie posiada źródeł dochodu i majątku, z którego można dochodzić należności, oraz brak jest możliwości przeniesienia odpowiedzialności;
• dłużnik zmarł nie pozostawiając majątku, z którego można by dochodzić należności, i jednocześnie nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności,
• kwota należności nie przekracza pięciokrotnej wartości upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
• jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności nie uzyska się kwoty przewyższającej koszty postępowania egzekucyjnego⁵.

Dodatkowo – Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zobowiązana jest także stosować przepisy prawa unijnego w odniesieniu do pomocy publicznej w rolnictwie zawarte w rozporządzeniu Komisji o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013). Udzielane ulgi w spłacie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne rolników oraz ich umarzanie stanowią pomoc publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2018 r.  poz. 362)⁶.

Jak złożyć wniosek o umorzenie raty?

By umorzyć zaległe składki KRUS, czyli postarać się o tzw. uzyskanie ulgi, rolnik musi koniecznie złożyć wniosek – bo tylko z jego samodzielnej inicjatywy, Kasa ma prawo podjąć odpowiednie działania. Co musi odnaleźć się w takim wniosku?

1. Powody zadłużenia – jest to pierwszy krok do wszczęcia sprawy. Płatnik musi w nim wykazać własny interes oraz wskazać ważne argumenty, dla których doprowadził do zadłużenia swojego gospodarstwa i nie posiada dalszych środków na bieżące uregulowanie opłat.
2. Nie każda okoliczność to podstawa do umorzenia opłat! – nie każdy powód podany przez rolnika w argumentacji może zostać pozytywnie rozpatrzony przez KRUS. Dlatego drugim skutecznym rozwiązaniem, w przypadku odmowy jest złożenie wniosku o rozłożenie płatności na raty bądź ewentualnie odroczenie terminu płatności!
3. Dokładna dokumentacja – wszystkie okoliczności, na które powołuje się płatnik powinny być dokładnie udokumentowane. Mogą to być, np. zeznania świadków, opinie biegłych, dokumenty czy nawet oględziny. Z uwagi na to, że każdy wniosek rozpatrywany jest przez Kasę indywidualnie – nie istnieje dolna czy górna granica umorzenia. A to oznacza, że można umorzyć całą kwotę!
4. Spłata zadłużenia leży w interesie rolnika – KRUS podkreśla jednak, że wystarczającą przesłanką do umorzenie zadłużenia są zazwyczaj klęski żywiołowe, jak: huragany, powodzie, trzęsienia ziemi, które zniszczyły cały dorobek życia. W innych sytuacjach – Kasa stara się, by rolnicy – nawet z opóźnieniem, po rozłożeniu na raty mogli spłacić ciążące na nich zadłużenie.

Należy również pamiętać, że to w interesie rolnika leży złożenie wniosku z umorzeniem spłaty składki lub z rozłożeniem jej na raty! Ma to bagatelny wpływ przede wszystkim na korzystanie z przywilejów ubezpieczenia społecznego rolników. Jednak – w kwestii umorzeń rozstrzygnięć, płatnik nie ma możliwości odwołania się do sądu powszechnego – bo wszelkie decyzje podjęte przez KRUS mają charakter uznaniowy!

Zaległe składki a rozłożenie na raty

Jak już wspomnieliśmy – każdy rolnik posada również prawo do rozłożenia zaległych składek KRUS na raty. W tym przypadku konieczne jest:

• Złożenie wniosku, w którym uwzględnione zostaną powody zadłużenia,
• Powołanie się na niepodważalne argumenty, które wpłynęły na pogorszenie sytuacji materialnej,
• Przedstawienie dowodów potwierdzających zaistniałą okoliczność
• Zaproponowanie sposobu zadłużenia wraz kwotą

Zgodnie, z art. 41a, podpunkt 4: Od należności z tytułu składek, których spłatę rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę, począwszy od następnego dnia po wpływie wniosku⁷.

Niestety – nie każdy spisany powód pozwoli na rozłożenie długu w ratach. Dlatego warto zadbać o sensowną i przekonującą argumentację! W przypadku odrzucenia i tego rozwiązania, rolnik ostatecznie może wnioskować o odroczenie terminu płatności.

Rolnicy mają realną szansę na spłatę długów!

System ubezpieczenia rolników bardzo często poddawany jest opinii publicznej, a ustawa KRUS wielokrotnie spotyka się z powszechna krytyką. Była nawet zaskarżana do Trybunału Konstytucyjnego, m.in. za naruszanie zasad sprawiedliwości oraz równego traktowania. Postulowano także o włączenie jej do powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych. W ostatnim orzeczeniu, Trybunał stwierdził, że finansowanie z budżetu państwa składek rolniczych – bez względu na ich status materialny jest niezgodne z konstytucją RP!

Mimo wszystko, na razie nic nie wskazuje na to, by podmiot KRUS-u został wyeliminowany. Dlatego rolnicy, którzy posiadają trudną sytuację finansową powinni od razu podjąć próbę zawnioskowania o umorzenie bądź ewentualnie rozłożenie długu na raty.

1. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910070024

2. https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/ubezpieczenia-zdrowotne/

3. https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/ubezpieczenie-spoleczne-rolnikow/zasady-wymierzania-i-oplacania-skladek/

4. https://www.arslege.pl/odroczenie-umorzenie-skladki/k141/a12779/

5. tamże

6. https://www.arslege.pl/ustawa-o-postepowaniu-w-sprawach-dotyczacych-pomocy-publicznej/k379/

7. https://www.arslege.pl/odroczenie-umorzenie-skladki/k141/a12779/