W ostatnim czasie coraz głośniej i aktywniej promuje się kampanię informacyjną Ministerstwa Sprawiedliwości: “Pomagamy sprawiedliwie”. Jest to przede wszystkim forma wsparcia dla osób pokrzywdzonych lichwą. Sprawdzamy zatem – czym zajmuje się Fundusz Sprawiedliwości i kto ma możliwość skorzystania z takiej formy wsparcia rządowego!
Fundusz Sprawiedliwości – pomaga sprawiedliwie pokrzywdzonym
Coraz częściej słyszy się o rosnącej liczbie osób pokrzywdzonych przestępstwem. W samym 2017 roku, liczba poszkodowanych wynosiła ponad 220 tys., z czego 8 proc. stanowiły dzieci. Mowa tutaj o różnego rodzaju przewinieniach: zaczynając od psychicznego i fizycznego znęcania się, przemoc domową, po włamania, kradzieże, groźby karalne, uchylanie się od alimentów, kończąc na szeregu wszelakiej maści oszustwach finansowych. Niestety – większość z tych osób feralne konsekwencje odczuwa przez wiele długich lat. Zazwyczaj są to urazy psychiczne czy fizyczne, które wymagają kompleksowej pomocy. W tym celu Ministerstwo Sprawiedliwości powołało podmiot Funduszu Sprawiedliwości, na którego konto wpływają środki zasądzone od sprawców przestępstw.
Co więcej – dzięki dotacjom z Funduszu, na które w samym 2019 roku przeznaczono już ok. 50 mln zł, ruszyła budowa ogólnopolskiej sieci ośrodków oraz punktów dla osób pokrzywdzonych. Zostaną również uruchomione placówki rehabilitacji dla ofiar ciężkich wypadków, a także telefoniczna Linia Pomocy Pokrzywdzonym. Aby podkreślić jeszcze większą istotę wsparcia, w dniach 18-24 lutego obchodzony jest “Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem”. Jest on ściśle związany z wcześniej ustanowionym przez resort sprawiedliwości – Dniem Ofiar Przestępstw, przypadającym 22 lutego. Takie działania są więc doskonałą okazją do przybliżenia tematyki problemu, a przede wszystkim zapewnienia stałej pomocy, na rzecz poprawy sytuacji życiowej poszkodowanych osób1.
Fundusz Sprawiedliwości – co to jest?
Właściwa nazwa Funduszu Sprawiedliwości to Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Jest to swego rodzaju najnowszy fundusz celowy, którego zamierzeniem jest pomoc pokrzywdzonym oraz świadkom przestępstw. Środki z tego podmiotu przekazywane są głównie na przeciwdziałanie i walkę z przestępczością, a także działalność postpenitencjarną. W praktyce oznacza to wsparcie osobom, które potrzebują pomocy w powrocie do normalnego życia – także byłych więźniów. Jednak co ważne – tyczy się to również pokrzywdzonych nie tylko w wyniku przemocy domowej, ale i lichwy.
Fundusz Sprawiedliwości powstał na mocy art. 43 Ustawy Kodeksu Karnego Wykonawczego z 6.06.1997 roku2. Jego szczegółowe zasady udzielania pomocy i dotacji zostały określone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 13.09.2017 roku. Określa ono dokładnie zasady oraz tryb przydzielania dotacji dla jednostek sektora finansów publicznych, a także dla jednostek nienależących do sektora finansów publicznych.
Czym zajmuje się Fundusz Sprawiedliwości?
Organizacja wspiera pokrzywdzonych na wiele sposobów. Oto kilka czynności, które wchodzą w szereg jej działań:
- Pomoc medyczna, psychologiczna, rehabilitacyjna, prawna i materialna ofiarom przestępstw oraz ich najbliższym członkom,
- Wsparcie postpenitencjarne udzielane przez kuratorów sądowych oraz Służbę Więzienną, osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych czy aresztów śledczych, a także najbliższej rodzinie,
- Działalność realizowana na zlecenie Dysponenta Funduszu, mająca na celu udzielenie wsparcia i realizowanie rozwoju systemu pomocy dla osób poszkodowanych przestępstwem, a także ich świadków – w szczególności:
-promowanie, wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć, które mają służyć poprawie sytuacji życiowej osób pokrzywdzonych, ale również skutecznej readaptacji skazanych,
–realizowanie różnego rodzaju akcji edukacyjnych i informacyjnych,
-pokrywanie kosztów związanych z organizowaniem i prowadzeniem kształcenia, w tym studiów podyplomowych czy kursów dokształcających,
-promowanie realizowania pomocy osobom pokrzywdzonym, a także członkom ich rodzin,
-rozpowszechnianie wiedzy na tematy związane z przestępczością oraz alternatywne metody rozwiązania konfliktów, w szczególności mediacji w sprawach rodzinnych, nieletnich czy karnych,
-podejmowanie i organizowanie działań naukowych, prac rozwojowych czy współpracy z innymi jednostkami w tym zakresie, a także przyczyn powstawania przestępczości oraz sposobów jej zapobiegania,
-działania wspierające rodziny zagrożone dysfunkcyjnością, szczególnie w zakresie profilaktyki, terapii uzależnień i współuzależnień czy rozwiązywania problemów w rodzinie3.
Co jeszcze zapewnia Fundusz?
Fundusz Sprawiedliwości zapewnia również pomoc prawną – co pomocne jest zwłaszcza tym osobom, które zostały pokrzywdzone lub oszukane i dotychczas nie posiadały środków na wynajęcie prawnika. Co więcej, podmiot przewiduje też wsparcie materialne w postaci bonów żywieniowych, odzieży czy środków higieny osobistej. Natomiast pomoc finansowa zapowiedziana jest nawet dla osób, które mają chwilowe kłopoty z uregulowaniem czynszu.
Dlatego z rozwiązania Funduszu może skorzystać każdy, kto potrzebuje wsparcia państwa, w wyniku bycia ofiarą lub świadkiem jakiegokolwiek przestępstwa noszącego znamiona:
- Przemocy fizycznej lub psychicznej,
- Wypadku drogowego,
- Kradzieży i oszustwa,
- Odebrania alimentów,
- Przestępstwa na tle seksualnym,
- Innych przestępstw, którego byli ofiarą bądź świadkiem.
Warto pamiętać, że każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie, więc każdy, kto czuje się pokrzywdzony posiada prawo starania się o pomoc rządową. Mogą tego dokonać nawet obcokrajowcy, nie mówiący w języku polskim. W takich przypadkach, rząd zapewnia obecność tłumacza. Byli więźniowie, chcący opuścić zakład karny i pragnący powrotu do normalnego życia również mają szansę na pozytywną weryfikację wniosku.
Jak skorzystać z pomocy Funduszu Sprawiedliwości?
Jak wspomnieliśmy, szansę na zgłoszenie do Funduszu posiada każdy, kto w jakiś sposób poczuł się pokrzywdzony lub jest/był w przeszłości ofiarą przestępstwa. Dlatego jednostka oferuje zainteresowanym 3 formy kontaktu:
- E-mailowy – formularz korespondencyjny o dowolnej treści należy wysłać na adres: funduszsprawiedliwosci@ms.gov.pl. W wiadomości należy podać swoje dane osobowe, opcjonalnie numer telefonu i dokładnie opisać zaistniałą sytuację,
- Pocztowy – list polecony z potwierdzeniem odbioru należy podesłać na adres:
Ministerstwo Sprawiedliwości
Departament Funduszu Sprawiedliwości
Aleje Ujazdowskie 11
00-567 Warszawa
- Online przez stronę internetową – w formularzu dostępnym na stronie głównej Funduszu Sprawiedliwości4, należy uwzględnić: temat problemu, dane osobowe, adres e-mail, numer telefonu (nieobowiązkowo), a także treść wiadomości, w której zostanie wyjaśniony problem.
Fundusz Sprawiedliwości a lichwa – co warto wiedzieć?
Ministerstwo Sprawiedliwości w ramach Funduszu rozpoczęło walkę z lichwiarzami. Jest to dobra wiadomość, szczególnie dla osób, które padły ofiarom przekrętów finansowych. W tym celu resort gwarantuje pełną pomoc psychologiczną, a także darmową opiekę prawną na każdym etapie procesu.
Co więcej – w niedługim czasie ma nastąpić przełom w walce z lichwą. W jaki sposób? Otóż Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada pakiet rewolucyjnych zmian w obecnej ustawie antylichwiarskiej! Elementy te są częścią programu reform “Sprawiedliwość i bezpieczeństwo”, ogłoszonego w 2018 roku. Przypomnijmy, że ustawa antylichwiarska, czyli Ustawa o Nadzorze Nad Rynkiem Finansowym zaczęła obowiązywać od 2016 roku. Miała ona za zadanie bardziej chronić oraz respektować prawa konsumentów w walce z nieuczciwymi firmami pozabankowymi. W rzeczywistości różnie z tym bywa, bo pożyczkodawcy co rusz imają się sposobów, by obejść obowiązujące prawa. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada zmiany w tej kwestii. Czytaj także: Czy pożyczka musi być oprocentowana? Sprawdź, co mówi prawo!
Nowa ustawa antylichwiarska 2019 – co wprowadzi?
Projekt nowej ustawy ma położyć kres nieuczciwości i nadużyciom firm pożyczkowych, które w sprytny sposób wykorzystują niewiedzę i ufność klientów. Coraz częściej słyszy się o tym, że podstępni pożyczkodawcy wykorzystują swoją uprzywilejowaną pozycję i zarabiają bajońskie sumy, żerując na ufności oraz trudnej sytuacji polskich rodzin.
Według raportu Ministerstwa Sprawiedliwości, w latach 2008-2010 prokuratura umorzyła ponad 90 proc. nieuczciwych postępowań w spłacie pożyczek. Zatem, co zapowiadają nowe przepisy?
- Maksymalny limit dodatkowych opłat, w przypadku zakupów ratalnych zostanie ustalony do 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. Gdy pożyczka zostanie rozłożona na 6 miesięcy to dodatkowe koszty nie mogą przekroczyć 32,5 proc.,
- Nie zmieni się sam limit wysokości odsetek, który jak do tej pory będzie wynosił 10 proc.,
- W przypadku chwilówki, poziom dodatkowych opłat zostanie ograniczony do 45 proc. w skali roku. Tak więc, przy pożyczce zaciąganej na miesiąc wyniesie on 22 proc.,
- Zniesione zostanie odbieranie mieszkań i domów czy też pozbawiania dorobku całego życia osób, które nie spłaciły zobowiązania zaciągniętego na wielokrotnie niższą wartość,
- Bankowa pożyczka konsumencka – czyli zaciągana od 255 tys. do 550 tys. zł na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim, nie będzie mogła przekroczyć 45 proc. sumy pożyczki w skali roku. Zaś maksymalne odsetki wyniosą 10 proc. w skali roku. Podobnie, jak w przypadku pożyczki bankowej na wyższą kwotę,
Nowa ustawa antylichwiarska cz.2:
- Pożyczka udzielana na podstawie umowy cywilnoprawnej nie będzie mogła przekroczyć dodatkowych opłat, w wysokości 25 proc.,
- Zabezpieczenie pożyczek zakazywać będzie żądania przenoszenia własności nieruchomości na zabezpieczenie obecnych zobowiązań,
- W planach jest także eliminacja egzekucji komorniczej z mieszkania, jeśli wysokość długu nie przekracza 5 proc. wartości nieruchomości,
- Skończy się dowolność w ustalaniu dodatkowych opłat przez banki. W przypadku zakupów na raty przewiduje się zniesienie opłaty za rozpatrzenie wniosku czy dodatkowego ubezpieczenia. Zostaną także wprowadzone ograniczenia w naliczaniu prowizji i marży,
- Nowe przepisy dokładnie określą, które pożyczki mają charakter lichwiarski. Za złamanie prawa grozić będzie kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Chodzi tu głównie o osoby, które zdawały sobie sprawę z tego, że pożyczkobiorca znajduje się w kryzysowym położeniu, a mimo to zaoferowali pożyczkę o wielokrotnie wyższych odsetkach niż powinni.
Jeśli zapowiedziane zmiany wejdą w życie, Polska obok Austrii i Kanady rozpocznie skuteczną walkę z lichwiarzami, wsadzając ich do więzienia na maksymalnie 5 lat. W samych Niemczech, za tak nieuczciwe zagrania grozi do 10 lat kary, zaś w Stanach Zjednoczonych – nawet do 20 lat.
Czytaj także:
Fundusz Sprawiedliwości – gdzie znajdują się placówki?
Na dzień dzisiejszy istnieje 39 ośrodków, które zajmują się pomocą potrzebującym. Znajdują się, m.in. w:
- Warszawie,
- Łodzi,
- Gdańsku,
- Sopocie,
- Gdyni,
- Katowicach,
- Bydgoszczy,
- Słupsku,
- Łomży,
- Zielonej Górze,
- Ełku,
- Lublinie,
- Opolu,
- Koszalinie,
- Szczecinie,
- Częstochowie,
- Elblągu,
- Gliwicach,
- Gorzowie Wielkopolskim
Pełna lista ośrodków i punktów pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem znajduje się na stronie głównej Funduszu Sprawiedliwości5.
1. https://www.ms.gov.pl/pl/informacje/news,14653,fundusz-sprawiedliwosci-tworzy-siec-punktow.html
2. https://www.arslege.pl/fundusz-pomocy-pokrzywdzonym-oraz-pomocy-postpenitencjarnej/k135/a12459/
3. https://www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl/pl/o-funduszu-sprawiedliwosci/
4. https://www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl/pl/formularz-kontaktowy/
5. https://www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl/pl/znajdz-osrodek-pomocy/